Sighende·bi·la cun sa ventana italiana aberta sos artìculos colados (faeddende de sas sotziedades segretas e de sos istados pre-unitàrios controllados dae s’Àustria o alleados cun issa), est de giudu a pigare in cunsideru sos faeddos de Antoni Gramsci chi ponent a pare su Risorgimento cun su 1789, data dae ue movet custa rubrica. A bisu de su rivolutzionàriu sardu, finas a su ‘700 b’aiat in Itàlia una «atmosfera culturale chi giuaiat a su pabadu».
De prus, custa atmosfera «formaiat su terrinu ideològicu de sa potèntzia papale peri su mundu». Ma in cussu sèculu comintzat, pro Gramsci, «unu protzessu de distintzione in custa currente traditzionale: una parte, cun cussèntzia semper prus manna, intrat in connessione cun s’istitutu de su pabadu comente espressione de una funtzione intelletuale de s’Itàlia in su mundu; a s’àtera ala si isvilupat una parte “làica”, antis, in opositzione a su pabadu, chi chircat de rivendicare una funtzione de primadu italianu e de missione italiana indipendentemente dae su pabadu. Custa parte, chi non si podet refèrrere a un’organismu galu gasi potente comente su de sa Crèsia romana (fartende duncas unu puntu ùnicu de tzentralizatzione, no est duncas cumpata, omogènea e disciplinada che a s’àtera e nche lompet a su mazzinianismu».
Annanghet Gramsci chi «petzi in su 700 comintzant a apàrrere a si consolidare sas cunditziones obietivas, internatzionales e natzionales chi faghent de s’unificatzione natzionale una tarea istòrica cuncreta». E chi «petzi a pustis de su 1789 b’at cussèntzia de custa tarea in grupos de tzitadinos dispostos a gherrare e a si sacrificare». Pro Gramsci sa Rivolutzione frantzesa «est unu de sos eventos europeos chi prus de àteros òperat pro aprofundire unu movimentu “de sas cosas” giai comintzadu, afortiende sas cunditziones positivas (ogetivas e sugetivas) de su movimentu matessi».
Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – Imprentas 2021-2022. Lr 22/2018, art. 22 Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2021-2022. LR 22/2018, art. 2