Sighi∙nos

Salude, ite ses chirchende?

Passadu presente

Su Zar, sa Santa alleàntzia e sa Polònia

«In nùmene de sa santìssima e indivisìbile trinidade…». Est gasi chi comintzat s’istèrrida de su patu sutascritu su 1815 dae unos cantos protagonistas de su Cungressu de Vienna. Est a nàrrere sa Santa alleàntzia intre s’imperadore austrìacu, su re prussianu e su zar russu. A la chèrrere prus de chie si siat àteru fiat Aleksandr I Romanov, sovranu cun punnas a mesu tretu intre s’umanitarismu paternalista e s’antiliberalismu.

Su liberalismu, impuntzadu a livellu continentale a pustis de sas acontèssidas rivolutzionàrias e post-rivolutzionàrias frantzesas, non podiat èssere bajuladu dae s’autocratzia. Custu cumplessu de ideas moviat dae sos cuntzetos de sa libertade polìtica, libertade personale, economia sena interventu istatale, costitutzionalismu classista burghesu, autodeterminatzione natzionale.

Sos tres – sighimus a lèghere – «decrarant cun solennidade chi su presente atu punnat a manifestare sa firma determinatzione issoro de artziare a norma, in s’amministratzione de sos rispetivos istados e in sos raportos polìticos cun cale si siat àteru guvernu, sos pretzetos de sa santa religione, pretzetos de giustìtzia, de caridade e de paghe chi, non de èssere aplicados a sa vida privada ebbia, nche devent intrare a intro de sas risolutziones de sos prìntzipes e ghiare totus sos passos issoro, essende su mèdiu ùnicu pro consolidare sas istitutziones umanas e pro remediare a sas imperfetziones issoro».

In pagas paràulas sos de sa Santa Alleàntzia s’impinneint a impedire mudadas de s’ordinamentu polìticu e sotziale issoro e a reprìmere cun sas armas sos movimentos liberales e costitutzionales in Europa.

A pustis de Vienna, Àustria, Rùssia e Prùssia si partzeint su Grandu ducadu de Varsàvia. Cracòvia a banda, devènnida tzitade istadu, unos cantos territòrios meridionales chi andeint a sos asbùrgicos e su Grandu ducadu de Posen a sos prussianos, Aleksandr I pigheit controllu de sa parte orientale costituida comente Rennu de su Cungressu, semi-indipendente finas a su 1831, est a nàrrere finas a sa repressione de sa pesada de santandria (sa Powstanie listopadowe).

Su liberalismu polacu, cun una costitutzione avantzada pro tando, fiat malu a bajulare dae parte de sos zar e sos polacos pagu bajulaiant s’autocratzia russa. Una cuntierra chi esseit a campu cun totu sa fortza sua su 1830 cando sos russos cheriant impreare s’esèrtzitu polacu pro reprìmere sas rivolutziones frantzesa e belga de tando.

Su 29 de santandria unu grupu de cospiradores ghiados dae s’ufitziale Piotr Wysocki pigheit sas armas e assachieit su Palatzu de Belweder. Fiat su comintzu de sa Wojna polsko-rosyjska, sa gherra intre Rùssia e Polònia chi su zar bincheit pighende·si cussos tretos comente parte integrante de s’imperu suo.


Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – Imprentas 2021-2022. Lr 22/2018, art. 22 Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2021-2022. LR 22/2018, art. 22

Pro respùndere

Leave a Reply

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *

De lèghere

Atualidade

Chimbanta annos a oe sa rivolutzione de sos gravellos contra a su fascismu de Salazar e Caetano

Polìtica

Sa manca indipendentista basca creschet de 92mìgia votos

Cultura

Su 10 de mese de làmpadas 1940 s’Itàlia fascista intrat in gherra a costadu de sa Germània, intreghende sa decraratzione gherra a is ambasciadores...

Cultura

Istòrias de amministradores, soversivos, antifascistas e cunfinados ogiastrinos, in s’ùrtima òpera de s’iscritore biddamannesu Giòbia 25 de abrile, a ora de is 18.00, in...