Sa derrota de Napoleone no abergeit una pàgina noa ebbia, ma una parèntesi istòrica inèdita. Una parèntesi de 100 annos chi moveit dae Vienna su 1814 e chi la tancheit sa revolverada de Gavrilo Princip in Sarajevo. Una parèntesi chi si presentat cun su cuntzetu nou – totu de iscumproare – de sa Restauratzione e chi in caminu agatat beranos de pòpulos, protzessos de unificatzione istatale, isciovinismu e imperialismos s’unu contra a s’àteru finas a sa grandu gherra.
Oviados in sa capitale austrìaca, sos leader europeos de tando, a beru chircheint de disegnare s’Europa noa cun sa punna de torrare a sos tempos pre-1789? A beru chircheint de torrare a un’Europa betza, a s’ancien regime? Pro rispòndere cheret chi miremus a sas intragnas de sos protagonistas.
Sa boghe manna fiat sa de sos inglesos cun su ministru Robert Stewart, est a nàrrere Lord Castlereagh, e sa de sos russos cun su zar Aleksandr Pavlovič Romanov. Ambos aiant sestadu corfu mannu a Napoleone: sos primos peri is mares; sos segundos cun sa fanteria. E ambos aiant ambitziones de dominare in s’iscenàriu nou.
In mesu a custas boghes imperiales bi fiat sa de su cantzelleri Klemens von Metternich, su mere de domo, imperiale isse puru e prus chi no atentu a sas pesadas de is natzionalidades impuntzadas dae s’abbolotu rivolutzionàriu frantzesu. Su Kaisertum Österreich (in antis de lu connòschere comente imperu austro-ungàricu) fiat un’entidade istatale cun territòrios de is atuales Àustria, Croàtzia, Islovàchia, Islovènia, Itàlia, Polònia, Repùblica Tzeca, Romania, Sèrbia, Ucràina e Ungheria. Belle binti sas limbas faeddadas in cussu imperu.
Ma bi fiat finamentas sa boghe de sa natzione bìnchida. Sa Frantza fiat sa chi cun sas gherras rivolutzionàrias in antis e napoleònicas a pustis aiat mudadu sas làcanas suas allarghende·si in Europa. Cun Vienna torreit a is cunfines de su 1792 cando chi, imbetzes, sos àteros istados fiant pighende·si logos finamentas pro l’impedire un’espansionismu nou.
Àustria, Rùssia e Prùssia si partzeint sa Polònia; s’Àustria avantzeit in sos Balcanos e in su lombardu-vènetu; sa Prùssia s’allargheit finamentas a ovest e in su matessi tempus nascheit sa Cunfederatzione germànica; sos Paisos bassos austrìacos (sos chi como mutimus Bèlgiu e Lussemburgu) s’auneint a s’Olanda; sos Savoia torrados a Torinu dae Casteddu si pigheint sa chi fiat sa Repùblica de Gènova.
Cun Vienna, duncas, non coleit su printzìpiu de legitimidade, su de su statu quo ante propostu dae su ministru Charles-Maurice de Talleyrand. Bincheint is sustenidores de su printzìpiu de echilìbriu. De su restu, comente si podiat torrare a s’Europa pre-rivolutzionària a pustis de 25 annos (de rivolutzione e contra-rivolutzione burghesa codificada dae Napoleone) chi aiant lassadu sa trata?
Ma su printzìpiu de echilìbriu de Vienna no echilibreit nudda, e nemmancu su de s’interventu decretadu dae sa Cuàdrupla alleàntzia intre Àustria, Rennu unidu, Rùssia e Prùssia. Sa rivolutzione fiat petzi covecada che bràsia dae chisina.
Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – Imprentas 2021-2022. Lr 22/2018, art. 22 Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2021-2022. LR 22/2018, art. 22
