Unu de sos protagonistas de su Cungressu de Vienna e de su sistema de alleàntzias chi amus mentovadu in antis fiat su cantzellieri austrìacu Klemens von Metternich. Su pensu suo diat pòdere èssere sintetizadu cun sa fràsia nòdida sua: «Sos abusos de su poderiu ingendrant sas rivolutziones; sas rivolutziones sunt peus de cale si siat abusu».
Duncas, sos pòpulos sunt peus de sos sovranos. E no la podiat pensare in àtera manera custu atore de sa Restauratzione. Ma de giudu podent èssere àteros passàgios suos in contu de “bonu guvernu”. Issu non cheriat una «luta pro su progressu», ca est sinònimu de rivolutzione, cantu unu «progredire mirende a unos cantos benefìtzios» sena bortulare s’òrdine restauradu. Cales fiant custos benefìtzios? Sa libertade «comente resurtu de s’òrdine» (difatis); s’agualidade «in sa forma ùnica sua de agualidade in cara de sa lege» (duncas agualidade formale e non sustantziale).
Pro giustificare custas positziones suas issu naraiat de àere unu temperamentu «istòricu» chi refudaiat «cada forma de romantitzismu», «prosàicu» e non «poèticu». Sigamus a lèghere sas paràulas suas: «Sa libertade non tenet pro mene su sinnificu de “mòvere” ma de “lòmpere”. Est dae s’òrdine chi tocat a mòvere. Sena una base de òrdine sa punna de sa libertade si nche bortat in tirànnide. E a dae chi deo, semper e in totue, apo punnadu a s’òrdine, sas aspiratziones meas fiant pro sa libertade mera e sìnchera e non pro sa libertade frassa».
Gasi etotu in contu de costitutzionalismu, Klemens von Metternich naraiat: «Chi sas costitutziones apant un’influèntzia importante in sa formatzione de s’ispìritu natzionale, custu est prus chi non beru. Ma s’àtera cara de custa veridade est chi una costitutzione devet èssere su resurtu de custu ispìritu e non de un’ispìritu inchietu e, pro custu, temporàneu. S’ispìritu liberale non pigat in cunsideru sa sutzessione lògica e naturale de sas cosas. Totu in natura sighit su caminu de s’evolutzione. Petzi de custa manera est possìbile a nde bogare sos elementos malèsigos e a isvilupare sos bonos. S’istòria a brincos tenet bisòngiu de creatziones, ma sos òmines nudda podent creare».
Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – Imprentas 2021-2022. Lr 22/2018, art. 22 Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2021-2022. LR 22/2018, art. 22
