Sa die mundiale de is pipios prematuros In su mundu 1 pipiu ogna 10 naschet prematuru, in Itàlia sunt belle 32 mìgia cada annu. Is crios prematuros, mutidos peri "seteminos", sunt is chi naschent a in antis de sa 37 chidas de gestatzione.

Su Coordinamentu Natzionale Dotzentes de sa disciplina de is Deretos Umanos, ocannu puru at bòlidu subènnere a totus chi oe, su 17 de onniasantu, si tzèlebrat sa Die Mundiale de is Prematuros (World Prematurity Day), eventu reconnotu dae su Parlamentu Europeu e istituidu pro pònnere s’atentu a pitzu de is temas chi interessant sa prematuridade.

Si is òrganos e is aparatos de su pipiu non sunt lòmpidos bene a cumprimentu, ddoe podet èssere problemas graes pro s’adatamentu a sa vida extra-uterina. Is criaduras pretèrmine, difatis, in su primu annu de vida tenent un’arriscu de mortalidade prus artu de cussos a tèrmine.

Unu de is arriscos prus mannos de is nàschidos prima de su tempus est sa gasi narada “maladia respiratòria de su criu pretèrmine”, connota peri comente “respiratory distress sìndrome” (RDS) o “maladia de membranas ialinas polmonares”.

Is purmones de su criu pretèrmine non sunt galu a tretu de prodùere su “surfactante” (Srf), sustàntzia fundamentale pro s’acumprimentu curretu de sa respirazione. In su 2010, su Senadu at reconnotu sa “Carta de is deretos de su pipiu nàschidu prematuru” chi:

• a s’art. 4 narat: “Sa criadura prematura tenet diritu a su cuntatu deretu e continu cun sa famìlia sua, de sa cale depet èssere atèndidu. Pro custu motivu in su percursu assistentziale depet èssere favorèssida sa presèntzia ativa de su genitore acanta su pipiu, evitende ogna ispartzinamentu de is cumponentes su nùcleu familiare”
• a s’art. 10 acrarit: “Ogna famìlia de criu prematuru tenet su deretu de bìdere satisfatos is bisòngios ispetziales suos, fintzas pro mèdiu de sa collaboratzione tra Istitutziones e Entes chi apartenent a su Tertzu Setores”.

In resumu, dae una banda s’afirmat chi sa criadura premadura tenet diritu a su cuntatu continu cun sa famìlia sua, non sostituìbile cun tatas, pitzinnajas o servìtzios infiermierìsticos; dae s’àtera banda chi ogna famìlia tenet diritu de bìdere satisfatos is bisòngios ispetziales suos. In medas tzitades italianas benint illuminados monumentos, funtanas, palatzos de colore viola, colore ufitziale de sa Die Mundiale de sa Prematuridade.