In antis de nche fèrrere a Grètzia, Santorre di Santarosa si fadeit connòschere in terra sua, in su Piemonte sabàudu, semper pro sa matessi punna. Issu, in pare cun àteros giòvanes aristocràticos impuntzados dae sas acontèssidas de sas rivolutziones ispagnola e napoletana, cheriat un’istadu liberale in s’Itàlia de su nord. Custu cheriat nàrrere duas cosas: a un’ala una mudada in s’assentu costitutzionale monàrchicu sabàudu; a s’àtera s’indipendèntzia dae s’Àustria de su lombardu-vènetu.
Santarosa e cumpàngios, duncas, aforteint sos raportos cun su prìntzipe de Carignano Carlo Alberto, su chi espresseit sa solidariedade sua a sos universitàrios torinenos chi aiant manifestadu contra a sa repressione austrìaca. Su prìntzipe, chi in època napoleònica si nch’isteit in Frantza retzende un’educatzione liberale, fiat bidu dae Santarosa e cumpàngios comente su mègius interlocutore.
Cando su bonu de sos repartos asbùrgicos fiat impinnadu in su meridione pro reprìmere sa rivolutzione napoletana, sos liberales piemontesos disinneint, finamentas oviende·si cun su prìntzipe dudosu, de comintzare sa pesada, movende dae Alessandria intre su 9 e su 10 de martzu de cussu 1821 famadu.
Ma s’ispera de bìdere sa monarchia de Vittorio Emanuele a costàgiu issoro, antis, ghiende sa pesada, petzi un’ispera fiat. Su re abdicheit lassende su tronu a su frade Carlo Felice, chi però nch’istaiat in Modena. Duncas a Carlo Alberto li tocheit su ruolu de regente.
Semper prus dudosu, su prìntzipe-regente tzedeit a sas pressiones de sos pesados narende chi emmo a sa costitutzione de màdrighe ispagnola e formande unu guvernu provisòriu cun Santarosa ministru de sa gherra.
Ma in s’ìnteri su Cungressu de Lubiana (foto), addòbiu de sas fortzas de sa restauratzione contra a sas pesadas de cussos annos, disinneit de intervènnere pro torrare a pònnere òrdine e Carlo Felice imponeit a Carlo Alberto de mòvere conca a Novara.
E gasi concrueint cussas dies de martzu, sena sa barigada de su Ticino. Petzi sa poesia de Alessandro Manzoni nos abarrat
«Han giurato: Non fia che quest’onda
scorra più tra due rive straniere:
Non fia loco ove sorgan barriere
Tra l’Italia e l’Italia, mai più!»
Apuntamentu rimandadu.
Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – Imprentas 2021-2022. Lr 22/2018, art. 22 Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2021-2022. LR 22/2018, art. 22
