A pagas dies dae s’alluvione repentina chi at fertu su sud ovest de s’ìsula nostra, una temporada finas peus at interessadu sa parte valentziana de s’istadu ispagnolu. Sas immàgines chi amus bidu, e chi nd’aìamus pòdidu fàghere a mancu, sunt giai cruas pro nois chi nche semus a custa ala de su Mediterràneu. E cruas abarrant mancari como, a abbas pàsidas, siamus bidende immàgines positivas sende chi su pòpulu de cussos chirros est dende grandu proa de solidariedade umana.
Ma ite est chi at cajonadu custu disacatu? Movamus dae una sigla chi amus intesu prus de una bia custas dies: Dana, est a nàrrere depresión aislada en niveles altos. Sas temperaduras artas ingendrant evaporatziones e umididade manna in àeras; sos bentos fùrridos e fritos in cuota arta rugrant s’atmosfera; s’àera frita comintzat a falare sende prus grae determinende instabilidade atmosfèrica; su vapore àcueu presente in s’àera caente conca a susu si fùrriat a proa.
In teoria nudda de nou. Ma sa particularidade de sas acontèssidas valentzianas movet dae duos fatores chi cherent acraridos in antis: b’at àpidu un’evaporatzione prus chi non manna dae su mare Mediterràneu e s’umididade fiat blocada pro tempus meda dae zonas antitziclònicas a inghìriu de sa tziclònica. Custu cheret nàrrere chi, cun custas cunditziones, proet meda e totu paris determinende cantidades mannas de abba chi, a norma, non diant dèvere falare in pagas oras ma in paritzos meses.
In tretos de Valèntzia, pro nàrrere, b’at rutu 491 millìmetros in oto oras, sa cantidade de un’annu. Pro istèrrere unu paragone cun sa temporada sarda de pagas dies a como, de millìmetros nde contamus 291 in Biddaramosa. Chentu e setantaghimbe in Bologna.
Sas anomalias tèrmicas in s’atmosfera e sas temperaduras de sos mares sunt indicadores craros de su cambiamentu climàticu chi nemos podet derubricare. Su chi est sutzèdidu in Campidanu podet torrare gasi comente si diat podet presentare inoghe su chi at fatu in sa comunidade valentziana. Ma s’impressione est chi b’amus a lòmpere a disora.
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018. Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2023-2024 LR 22/2018
