Su Comunu de Piaghe at aviadu initziativa importante meda pro avalorare sa figura de Giovanni Spano, unu de sos intelletuales prus de cabbale de sa Sardigna, connotu pro sos istùdios in contu de archeologia, linguìstica e etnografia. Gràtzias a duos finantziamentos regionales, de 800 mìgia èuros, at a èssere cumpletadu su restàuru de domo nadale sua, in pratza Valverde, in su coro de su tzentru istòricu de sa bidda logudoresa.
S’edifìtziu, de s’agabbu de su sèculu XVII, est giai istadu ogetu de unu primu interventu de recùperu. Cun custos fundos noos, su Comunu cheret achirite totu s’istrutura pro la trasformare in un’ispàtziu culturale dedicadu a sa vida e a sas òperas de su Canònicu Spano. S’idea est de creare unu tzentru de chirca e de divulgatzione de s’eredade sua, chi siat a disponimentu de sos istudiosos e de su pùblicu, afortiende gasi su ligàmene intre sa comunidade e sa memòria de unu de sos prus importantes intelletuales chi sa Sardigna apat tentu.
Nàschidu su 8 martzu 1803 in Piaghe, Giovanni Spano est istadu una figura tzentrale de sa cultura sarda e italiana de su sèculu XIX, distinghende·si comente archeòlogu, linguista, etnòlogu e prèideru. A pustis de sos istùdios in su seminàriu de Tàtari e sa làurea in teologia in su 1825 e l’aiant ordinadu satzerdote in su 1830. In su 1854, l’aiant numentadu diretore de s’Ateneu de Casteddu.
In su 1840 aiat pubblicasu s’òpera “Ortografia sarda nazionale”, unu tentativu de unificare s’ortografia de su sardu basende·si in su dialetu logudoresu. Intre su 1851 e su 1852 aiat realizadu unu Ditzionàriu Sardu-Italianu/Italianu-Sardu, galu oe un’òpera de riferimentu pro sos istùdios linguìsticos.
De prus, Spano si fiat distintu in su campu de s’archeologia, documentende in modu sistemàticu sos giassos nuràgicos e contribuende a su connoschimentu e a s’amparu de su patrimòniu de s’ìsula. Aiat fundadu su “Bullettino Archeologico Sardo” (1855-1861) e aiat publicadu maicantas òperas de s’istòria dedicadas a sos monumentos de sa Sardigna, comente Guida della città e dintorni di Cagliari (1856) e Storia e descrizione dell’Anfiteatro Romano di Cagliari (1868).
Su contributu suo a sa cultura e a sa sièntzia fiat istadu reconnotu a livellu natzionale: in su 1871 fiat l’aiant numenadu senadore de su Rennu de Itàlia e professore in Torinu. Si fiat mortu in Casteddu su 3 de abrile 1878, lassende un’eredade culturale de grandu valore.
Fotografia Casa Spano- Il Tamburino Sardo
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018. Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2024-2025 LR 22/2018
