Massimiliano Mulas, 45 annos, arrestadu in Mestre cun s’acusa de àere violentadu una pitzinna de 11 annos, tenet pretzedentes pro reatos sìmiles e est giai istadu incartzeradu pro unos cantos annos. Sa noa, tràgica e orrorosa, est essida in deretura in sas primas pàginas de totu sos cuotidianos. Ma no est sa gravidade de su fatu ebbia a nd’àere pesadu unu muntone de discussiones: est fintzas s’eticheta seberada dae sos giornales, fintzas nostranos. In medas tìtulos si faeddat difatis de “un’òmine sardu”, “unu pedòfilu sardu”.
E inoghe s’allughet una cuntierra prus manna, chi andat prus addae de su casu de crònaca. “Stupratore italiano, non sardo”, si leghet intre sos cummentos in lìnia e in sas pàginas sotziales de sos giornales. “Custu miseràbile est tzitadinu italianu, ite bisòngiu b’at de pònnere in primu pupa s’orìgine sarda sua?”.
Non si tratat petzi de una chistione de semàntica, ma de narratzione puru. Cando unu tzitadinu cun dòpia orìgine – in custa ocasione mama sitziliana e babbu sardu – cummitet unu crìmine, pro ite si sèberat de l’identificare cun una ispetzifitzidade regionale e non cun sa natzionalidade? Pro ite s’iscriet ca est “de orìgine sarda” e non, in manera simpre, “italianu”?
Sa matessi riflessione faghet a la fàghere fintzas pro àteros fatos de crònaca. Cando si tratat de atos criminales, comente irrobatòrios, atracos, serguestros, o de animales “tradados male”, s’istampa chistionat in deretura de “sardos”. A s’imbesse, cando un’atleta sardu binchet una medàllia, o un’artista isulanu parat fama in s’istràngiu, tando est “italianu”. Sos sardos sunt italianos cando binchent pro sa natzionale o cando morint in gherra. Ma abarrant sardos pro sas cosas malas.
A palas de custa retòrica – narant medas commentos in sos canales sotziales – si cuat una lògica pretzisa: fraigare un’imàgine farsa de sa Sardigna comente terra de intziviltade, de agrestes e de violentos. Una narratzione ùtile a afortiare pregiudìtzios, a giustificare polìticas de isfrutamentu e asugetamentu a dannu de s’ìsula nostra. Unu contu chi, segundu calicunu, annanghet linna a su fogu de una bisione “coloniale” de sa Sardigna, in ue s’identidade de unu pòpulu si fùrriat dae valore a istigma.
Sa dimanda tando est: a chie serbit custa etichetadura seletiva? Pro calicunu serbit a delegitimare sas batallas culturales e polìticas de sos sardos: dae s’amparu de sa limba sarda, a sa rechesta de servìtzios pùblicos adecuados, a sa denuntzia de sas tzerachias militares. Criminalizare unu pòpulu serbit fintzas a reduire s’importu de sas rivendicatziones suas.
In su mentrestempus, in Mestre, sos incuirentes sunt averguende si s’òmine apat sighidu a iscusi sa pitzinna in sas dies pretzedentes a sa violèntzia. Sa tzitade est triulada meda. Su patriarca de Venètzia, Francesco Moraglia, Domìnigu de Prama at faeddadu de “ispreu e impotèntzia”, pedende penas prus graes e percursos beros de rieducatzione. Nemos podet abarrare indiferente dae in antis a unu crìmine che a custu e est pretzisu chi si nde chistionet, ma tocat fintzas a medire sos faeddos, ca sas paràulas segant purpa e ossu.
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018. Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2024-2025 LR 22/2018
