In domo, cun sos amigos, traballende, cun sos cumpàngios de istùdiu, cun sos bighinos, comporende in butega e chistionende cun su mèigu pro una retzeta. Sa limba de minoria est perdende terrinu in favore de s’idioma egèmone. Ma non semus faeddende de Sardigna. In Catalugna, ue sa limba issoro at àpidu interventos de amparu e atziones de ispàinu meda prus fortes, sa situatzione no est de sas mègius. E sas fotografias las ant tiradas sos de sa Plataforma per la Llengua pro mèdiu de s’Enquesta dels Usos Lingüístics de la Població.
Sas primas immàgines chi bidimus pertocant s’impreu fitianu chi in custa inchiesta (in riferimentu a su 2023) si firmat a su 32,6% de sa populatzione cando chi in sa pro su 2018 su datu pertzentuale fiat de 36,1%. Non faeddemus de 20 annos a como, cando prus de su 45% lu faeddaiat cada die. Carculadora in suta de ogros, dae su 2018 a su 2023, sa comunidade catalana at pèrdidu belle 100mìgia faeddadores fitianos (370mìgia in binti annos). Sa matessi tendèntzia nos la contant pro su restu de sos Països Catalans.
Sunt datos chi diant pòdere èssere pigados comente esèmpiu dae sos chi fintzas in Sardigna no ant bidu mai cun favore sa polìtica linguìstica catalana, e chi duncas a bisu issoro non si diat pòdere sighire cussa esperièntzia. Ma sunt datos chi si los aiant pòdidos bìdere in sonnu ebbia sena sos interventos aprontados e acumpridos in cussos chirros. Pro nàrrere: cumprendet su catalanu su 93,4% de sa populatzione; lu chistionat s’80,4%; lu leghet s’84,1%; l’iscriet su 65,5%. Tzifras prus bassas cunforma a s’impreu de su castillianu, ma chi, podent permìtere unos cantos interventos.
Custas sas propostas de sa Plataforma. Sa prima pertocat sas istitutziones pro chi s’impignent a beru (pro chi fatzat unu «compromís real amb la llengua»). Fatu fatu sa mirada est a sos grupos de sotzializatzione comintzende dae sos grupos isportivos. In prus si faeddat de contenutos in sas retes sotziales e in sas prataformas digitales gràtzias a polìticas pùblicas craras («si lu lassamus fàghere a su mercadu lìberu linguìsticu est contra a sa limba minorizada»). Àteru àmbitu de interventu est su de s’iscola pro acumprire de su totu a s’immersione («in àula ma finas in refetòriu»). In fines s’apellu est a sotziedade pro chi tèngiat prus cussèntzia linguìstica.
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018. Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2024-2025 LR 22/2018
