Sighi∙nos

Salude, ite ses chirchende?

Sardigna

Totu sos bandidos arrestados sunt sardos. Is sardos non sunt totu vitimistas

Arrennegu e indignatzione, bi semus torra rutos. Su protagonismu linguìsticu podet èssere un’antìdotu?

Britney Spears cantaiat “Oops!… I Did It Again”. E fintzas nois bi semus torra rutos. Arrennegu e indignatzione sunt su chi brotat dae parte manna de sos profilos social de Sardigna pro more de sos ùndighi arrestos a pustis sa fura nòdida de su 28 de martzu in s’Aurèlia. O mègius, a pustis de su contu dae parte de giornales e tg.

«Banda in trasferta», leghimus in s’Unione sarda in pare cun sas zonas nadias de sos chi ant tentu («Ogiastra, Barbàgia e Baronia»). «Totu sardos», iscriet La Nuova Sardegna. Ma firmemus·nos agigu: chi in cussa fura b’aiat sardos l’at naradu, deretu, unu sardu de issos lassende·si registrare làdinu làdinu unu «Ajò, tutti ci siamo?» chi non lassaiat duda peruna ne a livellu lessicale (s’esortatzione), nen fonèticu (sa -o serrada) e nemmancu sintàticu (s’italianu regionale).

A sa sèria: fiat o no lu fiat, custu, unu elementu tzentrale pro su fràigu de sa crònaca? Dae cando sa crònaca, mescamente sa chi est niedda, si devet privare de sos elementos chi caraterizant un’acontèssida, sende chi issa acumpàngiat totu s’istòria dae s’indàgine a sas sentèntzias? E dae cando est chi nde la devet sessare connoschende su sidis morbosu chi su bonu de nois mustrat cada borta chi b’at novas in contu de eventos che a custos?

Cun totu sos lìmites de un’informatzione locale chi non bidet s’ora de nos nàrrere chi “c’è un po’ di Sardegna…” in cada cosa de contare, sos giornales no ant naradu chi totu is sardos sunt bandidos, ma chi sos bandidos arrestados fiant totu sardos. Ue est s’iscàndalu?

In totu custu b’at chie narat (e bi nd’at prus de unu) chi sos giornales omitent sa natzionalidade de chie cummitet reatos pro non ingendrare ratzismu, francu chi pro is sardos. Ma a beru?

Advertisement. Scroll to continue reading.

Pro prima cosa non generalizemus: “sos giornales” sonat comente “is sardos”; si est malu su segundu est malu su primu, b’at giornales e giornales e b’at sardos e sardos, comente in cada logu. Fatu fatu (semper chi potzat èssere possìbile in cada cuntestu su de non contare sa provenièntzia) no est iscriende sa natzionalidade chi damus proenda a sos sentidos ratzistas, ma cando (che a carchi giornale) damus ènfasi a sos reatos cummìtidos dae is istràngios e ponimus sa sordina a sos chi faghent is italianos. Est una cosa diferente meda.

A concruos un’ispera: chi non siant sos rapinadores ebbia a si nch’essire cun frases belle in sardu iscobiende sa provenièntzia issoro a sos giornales, ma chi siant is sardos connotos in totue a faeddarent cun sa limba nostra in cara de una videocàmera. Diat pòdere èssere, custu protagonismu, un’agiudu mannu contra a su vitimismu?


Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018. Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2024-2025 LR 22/2018

Iscrie·ti a CHIDA sa lìtera de novas de Istòrias

Tenìmus sos datos tuos privados e ddos impreamos isceti pro su servìtziu de sa lìtera de novas. Castia in sa pàgina ‘riservadesa’ pro nde ischìre de prus.

Advertisement. Scroll to continue reading.

De lèghere

Polìtica

In Goni, piticu comunu de su Gerrei cun  prus pagu de 500 abitantes, is eletziones comunales si sunt trasformadas in unu casu natzionale. A...

Cultura

Duos podcast noos in limba sarda arribbant pro donare boghe a is istòrias e a is pessonàgios de sa Sardigna: sunt “Postali Blues” e...

Sardigna

In sa note intre s’8 e su 9 de làmpadas, Sandro Arzu, 56 annos de Àrthana, s’est mortu a manu sua in sa galera...

Sardigna

Sa Sardigna in su 2024 sighit sa crèschida econòmica cumintzada in su 2018 e firmada isceti in su 2020 dae sa pandemia de su Covid. Creschent Pil...