Est essidu sas dies coladas un’artìculu in sa rivista Nature, chi cheret comporadu e chi costat belle 40 èuros, in ue in sìntesi si narat chi is Pùnicos fiant de genia diferente dae sa de is Fenìtzios. Est una sìntesi chi podet bastare pro nàrrere chi sa de is Fenìtzios est una fàula e chi Cartàgine fiat una colònia sarda? Sa dimanda est dèghida, sende chi custas teorias atlantideas bundant in sa rete. Andemus·bi a bellu a bellu.
Dae s’abstract leghimus chi, in mancàntzia de istùdios cumpridos de su Dna antigu, non fiat fàtzile a cumprèndere su pesu de sas mòvidas dae su Lìbanu atuale (sa pàtria levantina) a sas colònias in su Mediterràneu mesanu e otzidentale. E chi duncas, pro nche lòmpere a sa sìntesi mentovada, b’at chertu una generatzione de datos a livellu genòmicu pro 210 persones.
Chentunorantases de custas istaiant in 14 sitos inditados comente fenìtzios e pùnicos in oriente, in su nord Àfrica, in sa penìsula ibèrica, in sas ìsulas de Ibiza, Sardigna e Sitzìlia. Fintzas un’indivìduu de s’Algeria de s’edade de su ferru.
In su resumu de s’artìculu si narat chi su profilu genèticu fiat meda prus simigiante a su de sas populatziones de sa Sitzìlia e de sa Grètzia. E in su matessi resumu si repitet su chi a beru non si podet cuntestare: est a nàrrere chi b’at maicantas proas archeològicas chi avèrguant sos ligàmenes culturales, istòricos e linguìsticos intre s’oriente probianu e Cartàgine.
Sunt afirmatziones, custas, chi no avalorant sas teorias mentovadas a comintzu. Su Dna de is pùnicos non fiat sardu; is fenìtzios non sunt una fàula. Ma, comente leghimus aberende custa fonte forsis pagu lèghida, «una tziviltade marìtima chi at trasformadu su Mediterràneu intreu in su primu millènniu in antis de Cristos». Si sas paràulas tenent unu pesu, tando cheret cabale s’istadea.
–
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018. Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2024-2025 LR 22/2018
