Sighi∙nos

Salude, ite ses chirchende?

Atualidade

Sos “incuinantes eternos” in s’abba potàbile nostra

S’istùdiu de Greenpeace e sa situatzione crìtica de sa Sardigna

foto Pexels de Orhan Akbaba

Fìamus abarrados a su ministru Musumeci e a su lussu chi non nos podimus permìtere abbende sos sartos cun s’abba potàbile. E in cue etotu amus contivigiadu su meledu. Oe est pròpiu de s’abba de sa rete chi faeddamus. Pròpiu ca in custas dies sunt essidos a campu sos analizos de Greenpeace comente resurtu de sa campagna “Acque senza Veleni” conduida sos meses colados de cabudanni e de santugaine monitorende 58 sustàntzias

Ogetu de s’indàgine sas sustàntzias alchìlicas perfluoruradas e polifluoruradas chi connoschimus cun sa sigla Pfas (in inglesu PerFluorinated Alkylated Substances). «Custas sustàntzias – leghimus – sunt connotas fintzas comente “incuinantes eternos” e las impreant in paritzos protzessos industriales e in medas produtos de consumu. S’acùmulant in s’ambiente e rapresentant un’arriscu mannu pro sa salude».

«A banda su nùmeru diferente de campiones analizados pro onni Regione, est possìbile a àere inditos chi pertocant sa difusione de sa contaminatzione», sighimus a lèghere in sa presentada de sos datos. E custos inditos nos narant chi in Sardigna non semus bene postos ca nche semus in sa de oto positziones in fatu (dae sa prima a sa de sete) a sa Ligùria, a su Trentinu, a sa Badde de Aosta, a su Vènetu, a s’Emìlia Romagna, a sa Calàbria e a su Piemonte. Nche semus a 11 campiones contaminados de 13 analizados

In riferimentu a sas tzitades  e movende sa sa “Summa Pfas” de 24 molèculas chi, dae ghennàrgiu de su 2026 non nche devet barigare sos 100 nanogrammos a litru, Terranoa (Olbia) est in sa de ses positziones cun 48 ng/l

De sos Pfas, su prus chi ant agatadu est su cantzerògenu Pfoa (àtzidu perfluoruotanòicu) presente in 121 campiones (su 47%). In sa mapa marcados sos Comunes de Aristanis (2,9 ng/l), Carbònia (3,5) e Casteddu (2,5). A ghisa de paragone cheret mentovadu su Comune italianu prus contaminadu dae custu àtzidu: Bussoleno cun su 28,1, meda prus artu. 

Livellos crìticos fintzas pro su Tfa (àtzidu trifluoruatzèticu), sustàntzia chi noghet respirende·la, chi cajonat brusiaduras de sa pedde, chi est tòssica pro sos organismos acuàticos finas cun cuntzentratziones bassas. In sa “top ten” b’at bator tzitades sardas: S’Alighera in sa de 4 positziones (256,5 ngl); Tàtari in sa de 6 (215); Casteddu in sa de 8 (206,5); Nùgoro in sa de 10 (197,4). 

Serrende·la, narant sos de Greenpeace chi «sunt pagos sos logos chi non sunt interessados dae sa contaminatzione, cun sas peus crititzidades in belle totu sas Regiones de su tzentru nord e in Sardigna». Singiale chi sa gestione de sas abbas non pertocat ebbia s’isetu de su chi nos intregant sas àeras, s’abertura o mancu de sas digas e sos problemas de sa rete pertunta chi nos nche la giughet a domo. 

Duncas, pro chi su consumu suo non siat unu dannu a sas persones cheret chi s’interventu polìticu s’indiritzet finamentas a sa produtzione industriale. Ma a beru.


Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018. Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2024-2025 LR 22/2018

De lèghere

Atualidade

In sa ASL de su Campidanu mesanu unu laboratòriu isperimentale de istimulatzione cognitiva

Tzitades e biddas

S’antigu bardianu de su Supramonte  colossos de Europa pro devènnere s’Àrbore europeu de s’annu A pustis de àere conchistadu su tìtulu de Àrbore Italianu...

Atualidade

In su sequel de su contu de su «providentzialismu mìticu» b'est sa derrota de su pùblicu

Atualidade

Su nùmene de sa Costa Smeralda est ligadu a su de Karim Aga Khan. Su prìntzipe de sos musulmanos “ismailiti nizariti”, devènnidu imàm cando...