Tra deghe dies est su 25 de abrile e s’Itàlia s’at a divìdere intre antifascistas cunvintos, neofascistas, àteros chi narant chi “però carchi cosa bona isse dd’at fata” o àteros chi no leant parte a initziativas pùblicas mancari iscritas in sa Costitutzione. Un’argumentu, su fascismu, chi galu non faghet parte de sa memòria de totus comente unu perìodu malu, antidemocràticu e de cundennare.
In custas dies in Sardigna s’opinione pùblica, pruschetotu sa chi iscriet in Facebook, est dibatende subra sa figura de Graziano Mesina s’ex bandidu mortu su 12 de abrile in su repartu detentivu de s’ospidale San Paolo de Milanu.
Mesina, connotu in sa bidda sua comente ‘Gratzianeddu’ dae cando fiat piticu, est istadu unu criminale arrestadu medas bias (difìtziles finas a dd’as ammentare) pro reatos diferentes e graves comente rapinas, omitzìdiu, secuestros de persones e finamentas tràficu internatzionale de droga.
Mesina fiat su sìmbulu prus famadu de su banditismu sardu, unu fenòmenu chi is giornales italianos ant etichetadu comente “Anonima sarda”. Televisiones e giornales acanta a su sustantivu “bandidu” poniant s’agetivu “balente”, ddu descriiant comente “primula rossa”. A Mesina lu mitizaiant pro totu cantas bortas chi si nche fiat fuidu dae sa presone. Sa vida sua est istada finas ispiratzione pro pellìculas e cantzones. Pro narrere: fiat unu criminale, però, gràtzias a sa rebellione sua a sa lege de s’Istadu italianu e a s’agiudu de su sistema mediàticu, fiat renèssidu finas a si mustrare comente una figura “romàntica”. Dd’at ammentadu Piero Mannironi, giornalista de La Nuova Sardegna, in su 2013 mentovende is paràulas de su politziotu Antonio Serra:
“Is giornales e sa tv ant fraigadu in is annos Sessanta su mitu de Mesina. Nd’ant fatu belle un’eroe romànticu, unu rebellu chi a manera istintiva cumbatet contra unu sistema ingiustu. Su dannu pro Mesina est chi a sa fine fintzas issu at finidu pro ddoe crèere e cuddu ruolu est devènnidu sa presone sua. Una presone dae ue mancu issu, su re de is evasiones, at a resèssere mai a fuire”
Duncas, comente a nàrrere: bandidu eja ma non gasi malu. Mancari su sufrimentu chi is secuestrados ant bìvidu chi oe prus de calicunu ismèntigat.
In is cummentos a suta de is artìculos peri sa morte de Mesina, sunt medas is faeddos chi iscusant su sèberu suo de vida comente bandidu alleghende de sa Sardigna a pustis de sa Segunda gherra mundiale. Un’ìsula pòbera, sa Sardigna, ue arribaiant is meres de s’indùstria e s’Istadu italianu chircaiat de guvernare, malamente, sartos e biddas chi rispondiant a àteras règulas no iscritas. Mesina fiat nàschidu in unu perìodu istòricu, cun una cunditzione sotziale e econòmica e in unu logu ue no fiat difìtzile a andare contra a sa lege. Is crònacas de is annos Baranta, Chimbanta e Sessanta sunt prenas de persones ochidas a pustis de rapinas, pro vindita o pro chistiones ligadas a làcanas de terra.
B’at àpidu però finas chie, naschende in Orgòsolo o in biddas in sa matessi cunditzione, at fatu àteros sèberos de vida, chie at isballiadu, pagadu, e mudadu vida traballende e sighende is règulas. Mesina at sighidu a isballiare, fuire, andare contra a sa lege. At pagadu. Finas tropu: in is ùrtimos annos fiat unu malàidu terminale chi depiat tènnere un’àteru tratamentu. Comente òmine, no mitu. Comente oe sa bidda sua dd’at saludadu.
Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018. Atividade realizada cun su contributu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2024-2025 LR 22/2018
